ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, 10 ਸਤੰਬਰ (ਮੰਨਣ ਸੈਣੀ)। ਵਿਸ਼ਵ ਖੁਦਖੂਸ਼ੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲੇਜ ਰੋਡ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿੱਥੇ ਸਥਿਤ ਡਾ. ਰੁਪਿੰਦਰ ਨਿਊਰੋ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਕੇਂਦਰ ਤੇ ਮੁਫ਼ਤ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੈਂਪ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਿੰਦਗੀ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਦਗੀ ਮੌਜ ਨਾਲ ਜੀਣ ਦੇ ਨੁਕਤਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਡਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹੀ ਕੋਜੀ ਸੋਚ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆ ਨੂੰ ਜਿੰਦਰੀ ਦੇ ਖੁਬਸੂਰਤ ਰੰਗਾ ਨਾਲ ਜੋੜੀਆਂ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੰਢਾਉਣ ਦੇ ਗੁਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਖਾਸ ਤੋਰ ਤੇ ਡਾ. ਰੁਪਿੰਦਰ ਨਿਊਰੋਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਡਾਕਟਰ ਰੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਵੱਲੋਂ ਉਲਿਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਦਾ ਮਨੋਰੱਥ ਸਿਰਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਚੰਗੇ ਨਿਰੋਗੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਰੱਚਣਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਡਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਮਹਿਜ਼ ਇਹੀ ਮਕਸਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਪਛਾਣ ਸਕਣ ਕਿ ਕੌਣ ਮਰੀਜ਼ ਆਤਮ ਹਤਿਆ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਣਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਅਨਮੁੱਲੀ ਸਲਾਹ ਦੇ ਕੇਵਾਪਿਸ ਜਿੰਦਗੀ ਨਾਲ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਲ 2021 ਦੌਰਾਨ 1.64 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਗਵਾਈ। ਔਸਤਨ, ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲਗਭਗ 450 ਲੋਕ ਜਾਂ ਹਰ ਘੰਟੇ 18 ਲੋਕ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਹੀ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਵੱਲ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਜਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਜੀਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਇਸ ‘ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਜਦਕਿ ਕਈ ਇਸ ‘ਚ ਫਸ ਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਤਣਾਅ ਕਾਰਨ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਹੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਡਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨਾਲ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਵਾਇਰ ਵੱਲੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲਬਾਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ।
ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਜੱਦ ਡਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਤੋਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਗਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕੱਲਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ, ਟੁੱਟਣ ਜਾਂ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਆਤਮ-ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜਾਂ ਆਤਮ-ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਗਾੜ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਪੋਸਟ-ਟਰਾਮੈਟਿਕ ਤਣਾਅ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਗਾੜ ਜਾਂ ਬਾਈਪੋਲਰ ਡਿਸਆਰਡਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਜਾਂ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਜਾਂ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ।ਕੋਈ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਘਾਤਕ ਬੀਮਾਰੀ, ਭਿਆਨਕ ਦਰਦ ਜਿਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਸ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਵੱਲ ਵੀ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਮਲਿੰਗੀ, ਲਿੰਗੀ ਜਾਂ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਲੋਕ ਵੀ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਹਾਇਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਮਾਹੌਲ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ?
ਡਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦ ਆਤਮ ਹੱਤਿਆ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਹੋ, ਤੁਸੀਂ ਗਲਤ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਗਲਤ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕੋਗੇ। ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕਰੋ ਕਿ ਮੈਂ 24 ਘੰਟੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਕੋਈ ਗਲਤ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਾਂਗਾ।
ਨਸ਼ੇ, ਸ਼ਰਾਬ ਤੋਂ ਬਚੋ
ਡਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਹਤ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਸ਼ੇ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਆਤਮਘਾਤੀ ਵਿਚਾਰ ਹੋਰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਜਾਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਓਵਰ-ਦੀ-ਕਾਊਂਟਰ ਡਰੱਗਜ਼ ਜਾਂ ਅਲਕੋਹਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ।
ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਅਣਡਿੱਠ ਕਰੋ
ਡਾ ਰੁਪਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦਾ। ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਚੰਗੇ-ਮਾੜੇ ਤੋਂ ਭਲੀ-ਭਾਂਤ ਜਾਣੂ ਹੋ ਪਰ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਕਸਰ ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸਾਨੂੰ ਨਿਆਂ ਜਾਂ ਜ਼ਲੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਕਸਰਤ ਕਰੋ, ਚੰਗਾ ਸੰਗੀਤ ਸੁਣੋ
ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਬੁਰੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਚੰਗਾ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਸੁਣੋ। ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰਲੇ ਬੁਰੇ ਵਿਚਾਰ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ‘ਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਰੰਗਾਂ ਚਲਣਗੀਆਂ।
ਡਾਕਟਰ ਰੁਪਿੰਦਰ ਵੱਲੋਂ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ਾ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਈ ਅਤੇ ਉਹ ਜੀਵਨ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਵੀ ਦਿਖੇ। ਇਸ ਕੈਂਪ ਦੌਰਾਨ ਮੁਫ਼ਤ ਟੈਸਟ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿਪਿਡ ਪੋਫਾਇਲ, ਆਪ.ਬੀ.ਐਸ, ਬੀ.ਐਮ.ਆਈ (ਬਾਡੀ ਮਾਸਕ ਇੰਡੈਕਸ) ਅਤੇ ਬੀ ਐਮ ਡੀ (ਬਾਡੀ ਮਾਸ ਡੈਂਸਟੀ) ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
